Stoomloc 2 | Yvonne
Deze locomotief van het type 164, codewoord Bastion, is in 1921 gebouwd in de fabriek van J.A. Maffei in München. Ze is het enige bewaard gebleven exemplaar dat in Nederland dienst heeft gedaan. De loc werd nieuw geleverd aan Du Croo & Brauns (D&B) in Amsterdam. Deze handelsfirma en producent van smalspoormaterieel was de Nederlandse vertegenwoordiger van Maffei. Engelbert Adolf Du Croo en Pieter Johan Christiaan Brauns waren op het moment van levering doende de vleugels uit te slaan met een eigen locomotieffabriek die in Weesp gevestigd werd. Het importeurschap van Maffei stopte daardoor, maar de contacten met Maffei niet want D&B gebruikte onderdelen als ramen, schoorstenen en zanddommen van Maffei voor haar eigen locomotieven.
D&B verkochten de loc door aan de aannemerscombinatie Van Heurn & Volkers die vanuit Goes bezig was met de aanleg van een spoorweg door Zuid-Beveland. Ergens eind jaren ’20, begin jaren ’30 werd de loc verkocht aan Spoorijzer Delft. Die nam haar op in het verhuurpark, waardoor ze tot 1949 her en der in het land werd ingezet. In 1949 werd ze verkocht aan Steenfabriek Malburgen bij Arnhem. Ze trok daar de de met klei gevulde kipwagens vanuit de uiterwaarden naar de steenfabriek. Eind jaren ’60 ging ze al op reserve om pas in 1971 door Stoomwezen officieel uit de Keur te worden gehaald; in de praktijk stond ze overigens al in 1964 voor het laatst onder stoom.
In 1972 werd de locomotief in onze collectie opgenomen en al in oktober van dat jaar als loc 2 Yvonne weer in bedrijf gesteld. Vooral in de jaren in het duin was deze Maffei-locomotief een vaste waarde op de baan. In Valkenburg heeft ze niet veel meer gereden. Inmiddels staat ze in het museum. Om haar weer rijvaardig te krijgen, is een nieuwe stoomketel noodzakelijk.
In 1837 koopt Joseph Anton, Ritter von Maffei, een bestaande machinefabriek in München, waar hij in 1841 zijn eerste locomotief bouwt. In 1931 wordt de locomotiefproductie opgegeven als gevolg van de crisis van 1929, die leidde tot een herverdeling van het locomotiefquotum onder Duitse machinefabrieken. De laatste loc die in dat jaar de fabriek verlaat heeft het fabrieksnummer 5925.
Georg Krauss, ook gevestigd in München, neemt Maffei over. De combinatie gaat vanaf 1931 verder onder de omslachtige naam Lokomotivfabrik Krauss & Comp. – J.A. Maffei AG, wat in 1940 verandert in Krauss-Maffei AG. Er worden tot op de dag van vandaag nog locomotieven gebouwd, maar het bedrijf is inmiddels een dochteronderneming van Siemens dat de meerderheid van de aandelen bezit.
Technische gegevens
Fabrikant: J.A. Maffei, München (D)
Fabrieksnummer: 4069
Bouwjaar: 1921
Type: 164, codenaam Bastion
Vermogen: 55 pk
Spoorwijdte: 700 mm
Lengte over buffers: 5050 mm
Grootste breedte: 1870 mm
Maximale hoogte: 3000 mm
Gewicht dienstvaardig: 9350 kg
Maximum snelheid: 20 km/h
Huidige staat: niet rijvaardig
Nationaal Register voor Mobiel Erfgoed: C-status