Diema kipwagens HFK5

In 1978 schafte Steenfabriek Terra in Son bij Diema twee hydraulische kipwagens aan. Het zijn de enige twee die in Nederland hebben gereden. Lang hebben ze niet dienstgedaan. In 1993, 15 jaar na de aanschaf, kwamen ze al naar Valkenburg.

Diema begon in 1968 met de bouw van deze hydraulik-kippers. Het was een poging om de daling in de afzet van locomotieven te compenseren, die in de jaren ’60 inzette. De wagens werden vooral ontwikkeld voor de baksteenindustrie, waar in die jaren nog steeds op grote schaal smalspoor werd gebruikt. Diema kon, zo blijkt uit folders uit 1971 en 1980, wagens leveren die in grootte varieerden van 2,5 tot 5 m³. Ook was een variant leverbaar met een verlengd frame waarop een aggregaat met compressor was geplaatst en was er zelfs een met draaistellen.
De hydraulik-kippers waren gebaseerd op de twee jaar eerder ontwikkelde Unbemannte Selbstfahrer. De allereerste uitvoering daarvan was uitsluitend radiografisch te bedienen. Omdat daarbij de kans op ongevallen relatief groot was, konden latere versies zowel radiografisch als direct worden bediend. De wagens zijn daartoe voorzien van een cabine. In Nederland zijn deze Groβraumtransporter niet verkocht.

Hoewel er vooral van de hydraulik-kippers nog een behoorlijk aantal is verkocht, heeft de ontwikkeling Diema uiteindelijk niet gebracht wat men ervan verwachtte. Ook in de baksteenindustrie zette in de jaren ’60 de teruggang van het smalspoor in en was er geen behoefte om massaal te investeren in deze nieuwe ontwikkelingen. Wat ook een rol speelde, was dat de Nederlandse baksteenindustrie, door het teruglopende gebruik van baksteen, in behoorlijk zwaar weer verkeerde en in die jaren ingrijpend werd gesaneerd. De fabrieken die overbleven, verhoogden en moderniseerden de productie. Daarbij was geen behoefte meer aan lange kleilijnen. De klei werd voortaan aangevoerd met vrachtwagens die een inhoud hadden waarbij zelfs de grootste Diema-wagens in het niet vielen. In 1993 viel voor Diema definitief het doek.

Onze wagens hebben een inhoud van 5 ‘kuub’. Met deze twee wagens kon Terra per rit dus evenveel klei vervoeren als daarvoor met een trein van 13 kipwagens van ¾ m³. Bij Terra werden de wagens bediend door middel van een elektromotor met hydropomp die was gemonteerd op de locomotief. Wij hebben het frame van wagen 401 verlengd en daarop voor de bediening een losse motor met hydropomp geplaatst. Achteraf bezien een oplossing die ook voorkwam in het leveringsprogramma van Diema.

Technische gegevens
Fabrikant: Diepholzer Maschinenfabrik, Diepholz (D)
Fabrieksnummer: 4153 (400) en 4154 (401)
Bouwjaar: 1978
Type: hydraulik-kipper HFK5
Inhoud: 5 m³
Spoorwijdte: 700 mm
Huidige staat: rijvaardig