Stoomloc 63

In 1910 bouwt Orenstein & Koppel deze 140 pk sterke locomotief met fabrieksnummer 4126. De eerste eigenaar is Josef Ell uit Heidelberg. In 1914 komt de locomotief naar Orenstein & Koppel in Amsterdam die haar in 1915 verkoopt aan het aannemersbedrijf Arntz & Co in Millingen. Tussen 1917 en 1925 vinden we de locomotief terug bij aannemersbedrijf Gerard Buve in Haarlem. De Staatsspoorwegen gunnen Buve in 1916 de aanleg van het rangeerterrein in Onnen en de verbindingsboog tussen de lijnen Groningen-Assen en Groningen-Stadskanaal. Buve heeft op dat moment al twee ‘negentigduimers’, maar dit is zo’n omvangrijke klus dat hij een derde locomotief aanschaft. De verbindingsboog komt in 1922, als laatste onderdeel, gereed. In 1923 is Gerard Buve de laagste inschrijver voor het grondwerk van het Haagse Zuiderpark. Hier zet hij zijn drie zware O&K’s in en 52 houten bakkipwagens. Een veel te lage calculatie van de werkzaamheden wordt zijn ondergang. Op 23 december 1924 wordt Buve failliet verklaard en op 19 februari 1925 wordt het complete bedrijfsbezit geveild.

Vijf jaar later vinden we de locomotief terug bij aannemer J.P. Broekhoven uit Nijmegen. Daarmee lijkt het waarschijnlijk dat Broekhoven de loc niet zelf heeft gekocht, maar dat er een handelaar tussen heeft gezeten. Broekhoven bestelt in 1950 nog een nieuwe stoomketel bij Arnold Jung in Jungenthal (Duitsland). Hij houdt de locomotief tot 1958 in de keuring. Daarna wordt ze niet gesloopt, maar opgeborgen in een loods op de bedrijfswerf in Maarssen; samen met nog drie andere locomotieven waaronder onze locomotieven 50 en 51. Bij het opruimen van de loods komt zij terecht bij metaalhandel Van Delft in Elshout waar ze als monument voor het bedrijf staat. Vanaf 1988 maakt de locomotief deel uit van onze collectie.

Orenstein & Koppel (O&K) was een grote Duitse fabrikant van spoorwegvoertuigen en zware machines voor het grondverzet (excavateurs, kranen, bulldozers, vrachtwagens e.d.). Orenstein & Koppel heeft veel locomotieven voor industrieel smalspoor gebouwd. Men verkocht deze zeer praktische en eenvoudig te bedienen locomotieven over de hele wereld. Nederland was een grote afnemer. In totaal heeft O&K 409 smalspoor-stoomlocomotieven voor industriële doeleinden geleverd aan Nederlandse bedrijven, ongeveer de helft van het totale aantal industrielocomotieven.

Technische gegevens

Fabrikant: Orenstein & Koppel, Berlijn (O&K)
Type: 140 pk Alte Normalien
Fabrieksnummer: 4126
Bouwjaar: 1910
Spoorwijdte: 900 mm
Lengte over buffers: 6600 mm
Grootste breedte: 2250 mm
Maximale hoogte: 3250 mm
Gewicht dienstvaardig: 18500 kg
Vermogen: 140 pk
Maximum snelheid: 35 km/u